Prawidłowe rozliczenie czasu pracy kierowcy jest problemem często się pojawiającym, z uwagi na to iż jest on regulowany przez nie jedną, a w zależności od relacji przewozu aż cztery różne akty prawne.

Są to:

-Kodeks pracy z 26 czerwca 1974 roku.

-Polska ustawa o czasie pracy kierowców z dnia 16 kwietnia 2004 roku, regulująca sprawy związane z czasem PRACY kierowców, oraz wprowadzająca w życie zasady określone w rozporządzeniu WE 561/2006.

-Rozporządzenie WE nr.561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 roku (w dalszej części nazywane rozporządzeniem WE), dotyczące między innymi czasów JAZDY, przerw i odpoczynków ale nie regulująca bezpośrednio czasów PRACY kierowców. Ma ono zastosowanie przy przewozach w których punkty odbioru i nadania znajdują się na terenie UE, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii.

-Umowa europejska dotycząca pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR). Podobnie jak rozporządzenie WE nie reguluje czasów PRACY kierowców a jedynie czasy JAZDY, przerw oraz odpoczynków. Ma ona zastosowanie w przypadku MIĘDZYNARODOWEGO przewozu drogowego, o ile przewóz wykonywany jest między punktami z których jeden leży na terenie UE, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, a drugi na terenie jednego z państw które przyjęły umowę AETR.

Rozliczać czas pracy kierowców należy z uwzględnieniem czasów takich jak:

-Czas jazdy – jest to czas prowadzenia pojazdu

-Czas wykonywania pracy innej – dokładne czynności które należy rozliczać jako pracę inną przedstawione są w wyżej wymienionych aktach prawnych (z wyjątkiem kodeksu pracy)

-Czas dyżuru – czas w którym kierowca pozostaje w gotowości do wykonywania pracy

-Czas odpoczynku

-Czas przerw

Jednym z najczęstszych błędów wśród osób mało obeznanych z wyżej wymienionymi ustawami jest mylenie czasu prowadzenia pojazdu z czasem pracy. Maksymalny dobowy czas prowadzenia pojazdu zarówno w AETR jak i w rozporządzeniu WE wynosi 9 godzin z możliwością przedłużenia do 10 godzin (dwa razy w tygodniu). Należy pamiętać że dotyczy to przypadku w którym stosowany jest równoważny czas pracy, w innym razie czas pracy kierowcy wynosi maksymalnie 8 godzin, co jak zrozumiałe uniemożliwia kierowcy prowadzenie 9 a tym bardziej 10 godzin.

W każdym okresie dwutygodniowym czas jazdy kierowcy nie może przekroczyć 56 godzin.

Czas odpoczynku dobowego wynosić powinien wynosić 11 godzin i może być skrócony do 9, ale tylko trzykrotnie pomiędzy zakończeniem jednego tygodniowego okresu odpoczynku, a rozpoczęciem kolejnego. Regularny okres odpoczynku tygodniowego wynosi 45 godzin i może być skrócony do 24 godzin, ale ilość godzin o które skrócony został odpoczynek tygodniowy musi być dodana do odpoczynku w następnym tygodniu.

W przypadku występującym znacznie częściej tj. przy stosowaniu równoważnego czasu pracy, maksymalny dobowy czas PRACY wynosi 12 godzin. Pamiętać należy że do czasu pracy liczy się nie tylko czas jazdy ale również:

-czas naładunku i załadunku (o ile kierowca nie zna czasów ich trwania),

-czynnościami administracyjnymi,

-15 minut jednej z przerw,

-inne czynności związanych z konserwacją techniczną oraz dbaniem o stan czystości pojazdu.

W takim przypadku przy wydłużeniu czasu jazdy pozostają jedynie dwie godziny na np. naładunek. Dlatego w momencie planowania czasu pracy kierowcy, gdy jest to możliwe lepiej unikać wydłużania czasu jazdy kierowcy gdy nie jesteśmy pewni czy nie wystąpi konieczność wykonania dodatkowych prac lub tego że już zaplanowane prace mogą ulec wydłużeniu.

Za czas PRACY w nocy uznaje się sytuację w której co najmniej 3 godziny wykonywanej w jednej dobie roboczej pracy odbywają się w godzinach od 21:00 do 7:00 lub gdy ¼ całego czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym odbywa się w tych godzinach. Wynosi on maksymalnie 10 godzin na dobę.

Czas dyżuru nie liczy się do czasu pracy (o ile kierowca w jego czasie nie wykonuje pracy), ale prowadzącemu pojazd należy się za niego wynagrodzenie w wysokości co najmniej połowy przyjętej stawki (np. godzinowej). Czasem dyżuru jest np. okres w którym jeden z kierowców nie prowadzi pojazdu (w załodze dwuosobowej) lub okres przerw.

Zgodnie z Polską ustawą z dnia 16 kwietnia, przerwa przysługuje kierowcy po 6 godzinach (musi być odbyta po 6 godzinach ale może być dzielona na krótsze 15 minutowe). Długość tej przerwy wynosi co najmniej 30 minut w momencie w którym liczba godzin PRACY wynosi nie więcej niż 9 godzin i 45 minut w momencie gdy czas PRACY przekracza 9 godzin. W czasie tych przerw uwzględniona jest już obowiązkowa 15 minutowa (w pełni płatna) przerwa wynikająca z kodeksu pracy (przy pracy trwającej 6 godzin pracownikowi przysługuje 15 minutowa przerwa).

Zgodnie z rozporządzeniem WE, przerwa trwająca 45 minut przysługuje również po 4,5 godziny jazdy (istnieje możliwość podzielenia przerwy na przerwę 15 minutową oraz 30 minutową, gdzie część 30 minutowa musi nastąpić po 4,5 godzinach jazdy). W ustawie AETR przerwa może być podzielona na przerwy trwające co najmniej 15 minut, ale ostatnia przerwa musi nastąpić po 4,5 godzinach jazdy. W przypadku obu aktów prawnych przy przedłużaniu czasu jazdy do 10 godzin, przysługuje również dodatkowa przerwa wynosząca 45 minut która musi być odbyta najpóźniej po 9 godzinach jazdy.

Należy pamiętać że opisane zasady odnośnie czasu PRACY dotyczą jedynie kierowców zatrudnionych na umowę o pracę lub przedsiębiorców osobiście wykonujących przewozy drogowe.

Źródła:

-https://wsiz.rzeszow.pl/pl/Uczelnia/kadra/kferet/Documents/AETR.pdf

-isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20040920879&type=3

-www.gitd.gov.pl/__data/assets/pdf_file/0017/42443/rozporzadzenie-we-nr-561.pdf

-isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU19740240141&type=3

-www.nzzk.nw.pl/pdf/382185EWG.pdf

-www.nzzk.nw.pl/pdf/200215UE.pdf

Autor: Wojciech Godlewski